İki türlü ölçme yapılır :
1) DOĞRUDAN (TEMEL) ÖLÇME: Þ Ölçülmek istenen özellik yada nesnenin evrende var olduğu şekliyle kendi cinsinden bir birimle ölçülmesidir.
Örn: Boyun metre ile ağırlığın terazi ile ölçülmesi gibi. Yani ağırlığın bir başka ağırlık ile uzunluğun bir başka uzunluk ile ölçülmesidir.
Doğrudan ölçmede geçerliği ve güvenirliği yüksek olan bir ölçme elde edilir. Ağırlık, uzunluk, renk vb. doğrudan ölçülebilir.
ÖRNEKLER :
|
* Boy uzunluğunun ölçülmesi
* Arkadaş sayısının belirlenmesi
* Devam edilen ders sayısı
* Sahip olunan kitap sayısının belirlenmesi
* Ayşe’nin kaç kardeşinin olduğunun belirlenmesi
2) DOLAYLI ÖLÇME Þ Ölçülmek istenen özellik ile ölçmede kullanılan aracın özelliği birbirinden farklı ise bu tür ölçmelere dolaylı ölçme adı verilir. Özellik kendisine ait olmayan başka bir araçla ölçülür. Geçerlilik ve güvenirlik düşüktür. EĞİTİMDEKİ ÖLÇÜMLERİN BÜYÜK BİR KISMI DOLAYLI ÖLÇÜMDÜR.
Eğitimde genellikle ölçme konusu olan davranış değil onunla ilgili olduğu sanılan davranışlar gözlenip, gözlem sonucu asıl ölçme konusu olan davranışa yüklenir.
Eğitimdeki ölçmelerin genellikle dolaylı olması eğitimdeki ölçme sonuçlarına daha çok hatanın karışması ihtimalini arttırır.
Zekâ, başarı, kişilik, akademik başarı vb. özellikler dolaylı ölçme ile ölçülür.
ÖRNEKLER :
* Öğrencinin zekâ düzeyinin ölçülmesi,
* Öğrencinin yeteneklerinin ve kişilik özelliklerinin ölçülmesi,
* Bir odanın sıcaklığının termometre ile ölçülmesi…
ÖLÇMEDE BİRİM: Ölçme işleminin sonucunu sayısal olarak ifade edebilmek için bir birime ihtiyaç duyulur. Metre, kilogram, kilowatt, derece, saat, lira, puan, adım, karış vb. çeşitli ölçme araçlarına ilişkin ölçme birimleridir. Sonuçlar ifade edilirken bu birimler kullanılır. 20 öğrenci, 25 derece gibi… Birimler 2 türlüdür: Þ
* DOĞAL BİRİM: Bir değişkenin hangi niteliğine yada miktarına bir birim denileceğinin tanımlanmamış olduğu birimlerdir.
Örn: Sınıftaki öğrenci sayısını sayarken 1 öğrenci 1 birim olarak kabul edilir.
* TANIMLANMIŞ BİRİM: Değişkenin ne kadarlık miktarına 1 birim denileceği uzmanlarca tanımlanmış birimlerdir.
Örn: Saat, metre, kilogram vb…
Ölçme işleminde kullanılacak birimlerde üç özelliğin bir arada bulunması önemlidir: Þ
1) Birimlerin Eşitliği: Þ Ölçme aracını oluşturan birimlerin eşit dilimler halinde olmasıdır.
Örn: Kilogramda her bir gram 1 birime eşittir.
2) Birimlerin Genelliği: Þ Ölçmede aynı birimleri kullanan herkesin o birimi aynı anlamda kullanmasıdır.
Örn: Bazı insanların uzunlukları metre ile, bazı insanların kulaç kullanarak ölçmeleri birimlerin genelliğini bozar.
3) Birimlerin Amaca Uygunluğu: Ölçme amacımıza uygun birimlerin seçilmesidir.
Örn: Yolları ölçerken metre yerine km. birimini seçmemiz amaca daha uygundur.
Örn: İnsanların ağırlığının ton ile değil de kilo ile ifade edilmesi…