Anlatım yöntemi, öğretmenin bilgilerini; pasif bir şekilde oturarak dinleyen öğrencilere otokratik bir biçimde ilettiği GELENEKSEL bir yöntemdir. Anlatım en eski öğretim yöntemidir. Daha çok bilgi düzeyindeki hedef alanın kazandırılmasında kullanılır.
Anlatım yöntemi bir dersin girişinde, öğrencileri güdülemek, konuların açıklanmasında, özetlenmesinde ve anlaşılması güç olan konuların açıklanmasında kullanılır.
Anlatma yöntemi başlıca iki türlüdür Þ
* Formal Öğretmen Anlatımı (Düz Anlatım): Öğretmen ders planı ve öğretim tasarımı çerçevesinde, tek yönlü olarak konuyu aktarır. İletişim tek yönlüdür, öğrenci katılımı yoktur.
* İnformal Öğretmen Konuşması: Öğretmenin ders planı ve öğretim tasarımı dışında günlük ve aktüel konuları da içeren, iletişimin çok yönlü olduğu anlatım tekniğidir. Öğrenci katılımı da vardır.
ANLATIM YÖNTEMİNİN FAYDALARI Þ
• Anlatma yöntemi, kısa zamanda, fazla miktardaki konuları (geniş müfredatı) kalabalık gruplara aktarmada avantajlıdır.
• Öğrencilerin çalışma yapabilmeleri için gerekli temel materyallerin sunumunda yada yeni bir çalışma yapmaya başlangıç için avantajlıdır.
• Öğrencilerin muhteva üzerinde organize bir görüş kazanmalarına yardımcı olur,
• Konu düzenli bir biçimde sunulacağı için zamanın iyi kullanımını sağlar.
• Oturumda sürpriz bir bilgi ile karşılaşmayacağı için öğretmene “güven” duygusu verir.
• Uygulanması kolay ve ekonomiktir.
ANLATIM YÖNTEMİNİN SINIRLILIKLARI Þ
→ Çok sık kullanımı, kötüye kullanımı ve yanlış kullanımı nedeniyle en etkisiz yöntemdir.
→ Öğrenciler pasif bir durumda oturdukları ve genellikle öğretim sırasında soru sorma ve düşüncelerini açıklama imkanına sahip olmadıkları için etkin bir yöntem değildir. Bazen etkinlik eksikliğinden dolayı sıkıntılara, disiplin sorunlarına neden olmaktadır. (gündüz rüyalarına neden olur)
→ Uzun ve sık sık tekrar edilen bir anlatım kolayca sıkıcı hale gelebilir.
→ Dinleyicilerin ilgi ve ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmadığını belirlemek güçtür.
→ Öğretim sırasında öğrencilere soru sorma izni verilmediği için dönütü ortadan kaldırır, eksik iletişime neden olur.
→ Dinleyiciler çok PASİFTİR, dinleyicileri tanımak güçleşir.
→ Duygusal tutumlar ve psikomotor öğrenme çok ender oluşur, yüksek seviyeli bilişsel öğrenme olmaz.
ANLATIM YÖNTEMİNİN UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR Þ
* Konular basit, kısa ve öz ifadelerle sunulmalıdır.
* Süre iyi ayarlanmalıdır.
* Beden dili, ses tonu etkili kullanılmalıdır.
* Uygun örnekler verilmelidir.
* Soru-cevap ve tartışma teknikleri kullanılarak etkisi arttırılmalıdır.
* Anlatım planlanırken önceden özel ve genel amaçlar saptanmalıdır.
* Dinleyiciler tanınmalı, özel ilgi ve ihtiyaçları belirlenmelidir.
* İyi bir anlatım planı hazırlanmalıdır.
* Resimler, modeller ve diğer görsel-işitsel araçlarla anlatım zenginleştirilmelidir.
* Öğrencilere soru sorma imkanı verilmelidir.
* Anlatılan konunun yazılı bir özeti dağıtılabilir.
* Anlatım kitabın tekrarı olmamalıdır.
* İlkokul 1, 2, 3 sınıflarında 2-3 dakika; 4-5 sınıflarında 4-5 dakika; orta okul ve liselerde 5-6; üniversitede 7-8; yetişkinlere yönelik anlatımda ise en fazla 15 dakika konuşulmalıdır.
ÖRNEK─ 2001 KMS Þ Öğretmen, aşağıdaki yöntemlerden hangisini uzun süre kullanırsa, öğrencilerin öğretme-öğrenme sürecine etkin katılımını sağlamada yetersiz kalır ?
A) Buluş Yoluyla Öğretim
B) Rol Oynama Yöntemi
C) Problem Çözme Yöntemi
D) Soru-Yanıt Yöntemi
E) Anlatım Yöntemi
→ E Şıkkı
ÖRNEK─ 2003 KPSS Þ Aşağıdaki yöntem veya tekniklerden hangisinden yararlanıldığında öğrencilerin öğretim sürecine aktif katılımı en aza iner ?
A) Soru-Cevap
B) Tartışma
C) Problem Çözme
D) Düz Anlatım
E) Beyin Fırtınası