BİREYSEL FARKLILIKLARIN NEDENLERİ

Bireysel farklılıkların kökeninde gelişimsel özellikler gibi hem kalıtım hem de çevrenin etkilerini görmek mümkündür.

ANA-BABA TUTUMLARI

Çevre deyince ilk akla gelen aile olmaktadır. Anne ve babanın çocuğa yaklaşım biçimi, uyguladığı disiplin tarzı çocuğun kişiliğini ve diğer bireysel özelliklerini biçimlendirmektedir.

Genel olarak ana baba tutumları üç grup halinde ele alınmaktadır: Þ

Demokratik (otoritatif) ana baba: Bu tür ana babalar katı, bir takım isteklerde bulunan, kontrol eden ana babalardır. Kural koyarlar ama kuralların mantığını açıklarlar ve eleştirileri dinlerler. Bazen cezaya başvururlar. Ama daha çok çocuğun olumlu davranışlarını ödüllendirme eğilimindedirler. Bu tür ana babaların çocukları kendilerinden memnun, kendine güvenen, atılgan, kendine saygıları yüksek çocuklardır.

Otoriter (otoriteryen) ana baba: Bu tür ana baba çocuklarını kontrol ederler, ama onları dinlemezler, çocuklarıyla daha az ilgilenirler, bazen soğuk ve katı olurlar. Ceza ve emirleri çoktur. Bu tür ana babaların çocukları genellikle çekingen, mutsuz ve huzursuzdurlar. Başarıları düşüktür.

İzin verici ana baba: Bu tür ana babalar çocuktan pek bir şey istemezler, pek kural koymazlar cezalandırmadan kaçınırlar. Bu ana babalar tutarsız ve güvensizdirler. Onların çocukları da kendilerine güvenemez ve mutsuz olma eğilimindedirler.    

EKOLOJİK PERSPEKTİF KURAMI

Bireyin gelişiminde çevresindeki yetişkinlerin önemi sadece ana babalarıyla sınırlı değildir. Ekolojik perspektif adı verilen bu görüş içiçe geçmiş çemberler şeklinde gösterilmektedir. (Bronfenbrenner) Bu görüşe göre ortada öğrenci bulunmaktadır. Öğrenciye en yakın olan çevre (mikrosistem) öğrencinin yakın ilişki içinde olduğu, onun için önemli olan yetişkinler yani anne baba, akrabalar, kardeşler ve akranlardan oluşmaktadır. Sonraki düzey (mezosistem) öğrenciyi de kapsayan belli başlı ortamları belirtmektedir: ana baba ile öğretmen ilişkisi gibi. Üçüncü düzey (ekosistem) mezosistemin bir uzantısıdır: öğrenci ile ilgili ilişkiler içermez: ama bu düzeydeki ilişkilerin sonuçları öğrencinin bulunduğu ortamı etkiler. Öğretmenler toplantısı vb. Son düzey (mikro) sistemdir. Bu düzey öğrencinin içinde bulunduğu toplumun tüm kültürünü ifade eder: ülkenin ekonomik durumu, eğitim politikası, Örnek: Kağıt fabrikasındaki işçilerin greve gitmeleri öğrencilerin kağıda ulaşmalarını zorlaştıracak ve eğitimi etkileyecektir.

Bu ekolojik modelin diğer açıklamalarından üstün yanı sadece yakın çevreyi değil, adım adım öğrenciyi etkileyebilecek tüm toplumu göstermesinden kaynaklanmaktadır.

 SOSYOEKONOMİK DÜZEY 

Alt sosyo-ekonomik düzey çocukların daha az imkâna sahip olduğu, üst düzey çocukların ise daha çok imkâna sahip olduğu ve bu yüzden kalıtımla gelen dezavantajlarının en azından bir kısmını imkânlarla telafi edebilecekleri de açıktır. Alt düzey çocukları ise kalıtımla getirdikleri bir takım üstünlükleri imkânsızlık nedeniyle ortaya koyamamaktadırlar. Öğretmenin öğrencilerle ilişkilerinde bunun farkında olması öğrenci başarısını artırmada etkili olabilir.

KÜLTÜR

Sosyo-ekonomik düzeyi yüksek olmasa bile, gerek olaylara yaklaşma, gerekse çocuk yetiştirme açısından bazı ailelerin: çocuklarına daha olumlu bir ortam sağladıkları da bir gerçektir. Öğrencinin içinde bulunduğu kültürel atmosfer onun başarısını etkilemektedir.

AİLENİN ÖZEL DURUMU

Bu başlık altında boşanmış ailelerin çocukları, annesi çalışan çocuklar, başıboş bırakılan çocuklar, suistimal ve istismar edilen çocuklar, çalışan çocuklar gibi gruplar bulunmaktadır. Bu alanda ülkemizde yeterli çalışma birikmemiştir. Ancak öğretmenlerin bu çocuklarla ilgili olarak dikkatli davranmaları yerinde olacaktır.

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir