Bir eğitim programında amaçlara erişmek için “NE ÖĞRETELİM?” sorusunun cevabını veren boyut İÇERİK tir. Bu bağlamda programın içerik boyutu ile öğretilecek konuların düzenlenmesi söz konusudur. İÇERİK; program hedefleri doğrultusunda seçilmiş konular bütünlüğüdür. Yani hedef davranışları kazandırabilecek biçimde ünite ve konuların düzenlenmesidir.
Bir programda önce hedef ve davranışlar belirlenir sonra bunların kazandırılmasına yönelik İÇERİK düzenlenir. İçerik seçiminde en önemli nokta hedef davranışlarla içeriğin tutarlılığının sağlanmasıdır.
            Genelde eğitim sistemi merkezi yönetimle yönetilen ülkelerde özellikle de ülkemizde içerik seçimi merkezi yönetim tarafından gerçekleştirilmektedir. Türkiye’de okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretimde okutulacak derslerin içerikleri MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TALİM ve TERBİYE KURULUNCA belirlenir.
            İçerik seçimiyle ilgilenenlerin aşağıda belirtilen ölçütlere göre hareket etmeleri gerekir.
                        → Toplumsal Fayda
                        → Bireysel Fayda
                        → Öğrenme ve Öğretim
                        → Bilgi sürecinde muhtevanın işgal ettiği yer.
NOT: Þ İçeriğin (kapsamın, muhtevanın) düzenlenmesinde kullanılan Temel İlkeler şunlardır Þ
                        → Somuttan – Soyuta
                        → Basitten – Karmaşığa
                        → Kolaydan – Zora
                        → Bilinenden – Bilinmeyene
                        → Yakından – Uzağa
                        → Bugünden – Geçmişe
                        → Genelden – Özele
                        → Bütün – Parça – Bütün
                        → Anlamlılık
                        → Gerçeklik
                        → Aktüalite (Güncellik)
                        → Hedeflerle Tutarlılık
NOT: Þ İÇERİK (Muhteva) Seçiminde Bazı Ölçütler Aranmalıdır Þ
a) Geçerlik ve Güvenirlik: Þ Öğretilecek muhtevanın hem geçerli hem de güvenilir olması gerekir. Geçerlik; içeriğin hedeflerle bağlantısını kurmaktır. Hedef: kişiye, diğer toplumlarla iletişim kurmasına yardımcı ikinci bir dil öğretmek ise İNGİLİZCE; Çince yada Japonca’ya göre daha geçerlidir.
            Geçerliğin ikinci anlamını gerçeklikle ilgilidir. İçeriğin, gerçek bilgileri kapsaması gerekir. Gerçek bilgi doğru bilgidir.
İçeriğin bir diğer geçerlik ölçüsü kullanışlılığıdır. Sonuçta güncel, doğru ve kullanılan bilgi geçerli bilgidir.
İçeriğin GÜVENİRLİĞİ tutarlılığıyla ilgilidir. Yani içerik (konular) birbiriyle TUTARLI olmalıdır. Birbiriyle tutarlı olmayan bilgi GÜVENİLİR değildir.
b) Bilimsellik: Þ İçeriğin bilimsel açıdan doğru olmasıdır. İçerik yeni bilgileri araştırmaya teşvik etmeli ve yeni fikirlere temel oluşturmalıdır. İçerik bilimsel anlamda da diğer içeriğe geçiş sağlamalıdır.
c) Öğrenci İlgi ve İhtiyaçlarını Karşılama: Þ İçerik öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve düzeyine uygun olmalıdır. Öğrenci ilgileri içerik seçiminde özel ölçütler koymaya neden olmalıdır.
ÖRNEK Þ Seçimlik ve zorunlu ders içeriklerinin öğrencilerin ilgilerine yönelik olması onların etkili bir şekilde öğrenmesini sağlayabilir.
d) Faydalılık: Þ Öğrenciye öğretilen içerik onun mevcut ve gelecekteki problemlerine cevap verebilmeli, pratik yarar sağlamalıdır.
e) Öğrenebilirlik: Þ İçerik; öğrencinin öğrenme düzeyine uygun olmalıdır. Öğrenci içerikle ilgili bilgileri başka kaynaklara gerek duymadan öğrenebilmelidir.
f) Sosyal Gerçeklerle Tutarlılık: Þ Öğrencilere içerik olarak en gerekli bilgiler verilmelidir. Veriler bilgiler öğrencilerin sosyal yaşamına katkıda bulunmalı, sosyal hayatın içinden bilgilerle desteklenmelidir.
g) Kapsama: Þ İçerik, kapsama ilkesine uygun olmalıdır. Yani yeni bilgiler önceki öğrenilenlerle ilişkilendirilerek verilmelidir.
h) Önkoşul: Þ Ön öğrenmeler yeni öğretileceklere temel olmalıdır. Bilgiler anlamlı bir bütünlük içinde verilmelidir. Bunun için bilgi haritası-kavramağı-grafik vb. kullanılmalıdır.
I) Tümdengelim: Þ İçerik; tümdengelim ilkesine uygun olmalıdır. Yani içerik; bütünden genelden ayrıntılara doğru inmelidir.
i) Aşamalılık: Þ İçerik; aşamalılık ilkesine uygun olmalıdır. Konu ile ilgili ön koşul niteliğindeki davranışlar önceden öğrenilmiş olmalıdır. Sonra öğrenileceklerin önce öğrenilenlere dayandırılmasıdır.
j) Yaşama Yakınlık (Hayata Uygunluk): Þ Öğrenme konuları ve etkinlikler bireylerin ilgi ve ihtiyaçlarını karşılamaya ve hayata dönük içeriğe sahip olmalıdır.
k) Kaynaşıklık: Þ Öğrenme konuları ve etkinlikleri, birbiriyle tutarlı ve ilişkili olarak düzenlenmelidir. Buna KAYNAŞIKLIK denir. İkiye ayrılır. Þ
            1) Dikey Kaynaşıklık: Þ Öğrenme konularının ön koşul öğrenmelere dayalı olarak basitten zora doğru ardışıklık ve aşamalılık özelliklerine uygun olarak düzenlenmesidir.
Örn: Sosyal Bilgiler dersinde, Fen Bilgisi dersinde öğrenme konuları basitten zora doğru ardışıklık özelliğine göre üniteler halinde düzenlenir.
            2) Yatay Kaynaşıklık: Þ Yaşantıların benzerliği ilkesine uygun olarak bir öğrenme konusunun farklı disiplinlerde ve hedef alanlarında verilmesidir. Örn: Toplama işlemi matematik dersinin ana konusu olmakla birlikte fen bilgisi, sosyal bilgiler, Türkçe gibi derslerde de kullanılmalıdır. Sözlü ifade becerisi Türkçe dersinin ana konusu olmakla birlikte sosyal bilgiler, fen bilgisi, matematik gibi diğer derslerde de kullanılmalıdır.
NOT: Þ İÇERİK SEÇİMİYLE ilgilenen öğretmen yada zümre aşağıdaki sorulara yanıt aramalıdır.(2002 KPSS)
            → İçerik doğrudan doğruya hedefle ilişkili mi?
            → İçerikte sunulan bilgi bilimsel açıdan doğru mu?
            → İçerik özel bir alanla ilgili ve güncel mi?
            → Sunulan içerik iyice organize edilmiş ve sistematik mi?
            → Sunulan içerik öğrencilerin önceki öğrenmeleriyle kaynaşıklık sağlıyor mu?
→ Öğrenciler sunulan bilgiyi uygulayabilir yada kullanabilir mi? Sunulan bilgi işe vuruk mu?
            → Konu sunumunda öğrencilere çok fazla materyal sunuluyor mu?
            → Konunun temel ayrıntıları etkili bir şekilde gösteriliyor mu?
            → İçerikte önemli görülen hususların tekrarı yapılıyor mu?
            → Öğrencilerin seviyesine uygun mu?
            → Hedeflerin gerçekleşmesine hizmet eder mi?
            → Bireyin ilgi ve gereksinimlerine uygun mu?
NOT: Þ İçeriğin yukarıda sayılan özelliklere göre seçilmesi gerekmektedir. Ancak bu yeterli değildir. Bu kriterlere göre seçilen muhtevanın hangi düzey ve sistematikle okutulacağı yada hangi öğrenci grubuna verilmesinin uygun olduğu muhtevanın düzeninde 2 kritere dikkat çekmektedir: Þ
a)      Muhtevanın Lojik Yapısı
b)     Muhtevanın Psikolojik Yapısı
Muhtevanın Lojik Yapısı: Þ Muhtevanın DİZİLİŞİDİR… Yani muhtevanın basitten karmaşığa, somuttan soyuta dizilişidir.
ÖRNEK: Þ Öğrenciye iki bilinmeyenli bir denklem öğretilecekse önce tek bilinmeyenli bir denklem öğretilmelidir. Bu içeriğin (muhtevanın) LOJİK yapısını verir.
            Ancak önce tek bilinmeyenli bir denklem bile öğretilecek olsa bu hangi yaş grubuna öğretilebilir? Bu durum muhtevanın (içeriğin) PSİKOLOJİK YAPISI İLE ilgilidir.
ÖRNEK: Þ 7 yaşındaki öğrencilere tek bilinmeyenli denklem öğretilebilir mi? Bu sorunun cevabı içeriğin PSİKOLOJİK yapısıyla ilgilidir. Öğrencinin öğrenmeye PSİKOLOJİK HAZIR OLUŞU uygun muhteva seçiminde önemli rol oynar. Psikolojik yapı, öğrencinin yalnızca yaşına ve öğrenme gücüne bağlı olmayıp aynı zamanda öğrencinin fikri olgunluğu ve birikmiş tecrübeleriyle de bağlantılıdır.
NOT: Þ İçeriğin düzenlenmesinde (örgütlenmesinde) değişik stratejiler kullanılır.
 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir