Ölçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırıp, bir değer yargısına oradan da bir karara ulaşma sürecidir. (2001 KMS’de tanım aynen sorulmuş)
Aşağıda bazı ölçme sonuçları verilmiştir: Þ
A → Ayhan’ın boyunu ölçtük ve 164 cm bulduk.
B → Yeni doğan bir bebeğin ağırlığını 1,9 kg olarak tespit ettik.
C → Bir öğrencinin A Başarı testindeki puanını 23 olarak bulduk.
Bu örneklerin her biri bir ölçme sonucudur. Ama bunlar kendi başlarına hiç bir şey ifade etmezler. Elde ettiğimiz sayıların bizimle konuşması, bazı fikirler vermesi gerekir.
Şimdi aşağıdaki örnekleri inceleyelim: Þ
A → Polis okuluna kayıt yaptırabilmek için en az 167 cm boya sahip olunmalıdır.
B → Yeni doğan sağlıklı bir bebeğin ağırlığı 2-4,5 kg arasında olmalıdır.
C → A başarı testinden geçer not alabilmek için en az 25 almak gerekir.
İşte şimdi yukarda verilen ölçme sonuçları bir anlam kazandı yani her birisi bize fikir verecek duruma geldi. Görüldüğü üzere değerlendirme ile ölçme sonuçları anlamlandırıldı. Değerlendirme için ölçüm, ölçüt ve değer yargısına ihtiyaç vardır Þ
|
|
|
|
|
|
ÖLÇME SONUCU Kriter Değer Yargısı Karar
ÖRNEKLER: * İş deneyimi 6 yıl ve üzerinde olanlar işe alınmıştır. (2003 KPSS)
* Hale ortalamanın üzerinde puan alarak sınıfını geçmiştir. (2003 KPSS)
* Sınavda en yüksek puanı Ali elde etti. (2004 KPSS)
* Demet 160’ın üzerinde puan aldığı için sınavı kazandı. (2004 KPSS)
* Elmas sınıfını pekiyi ile geçerek birinci oldu. (2004 KPSS)
Değerlendirme sürecinde en önemli öğe kriterdir. Değerlendirme sürecinde kullanılan kriterlere göre değer yargısı ve dolayısıyla karar değişecektir. Bir dersin ölçüt alınabilecek en önemli öğesi hedef ve davranışlardır.
Değerlendirme sürecinde kullandığımız ölçüte göre 2 farklı değerlendirme yapılır Þ
1) MUTLAK DEĞERLENDİRME (Kriter Dayanıklı Değerlendirme) Þ Mutlak ölçüt kullanılarak hedefe dayalı olarak yapılan değerlendirmedir.
Örn: Hedef davranışların % 60’ına sahip olma, 50 soruluk bir testte en az 25 doğru cevabı olanı başarılı sayma.
Mutlak ölçüte göre yapılan değerlendirme sonucunda verilen not öğrencinin belli bir bilgi veya beceriler toplamından NE KADARINI ÖĞRENDİĞİNİN ÖLÇÜSÜDÜR. Mutlak ölçüte göre yapılan değerlendirmede kriter önceden belirlenmiştir.
Örn: 20 sorudan 10 soru yapan dersi geçer.
Mutlak değerlendirmede öğrencinin grup içindeki başarısına bakılmaz. Yani burada birey testteki başarısına göre testle ölçülmek istenen nitelikler yönünden grup içindeki diğer bireylerle karşılaştırılmaz. Mutlak değerlendirmede bireyin bireysel başarısı dikkate alınır.
ÖRNEKLER: * İngilizce sınavından geçebilmek için 80’in üzerinden en az 40 almak.
* Birden yüze kadar hatasızca saymak.
* Bir kelime listesindeki kelimelerin % 65’ini hatasızca telaffuz etmek.
* Bir okula öğrenci seçmek amaçlı olarak yapılan 100 soruluk çoktan seçmeli bir seçme sınavında okul idaresinin okula kabul ölçütünü 80 puan olarak belirlenmesi.
* 100 metreyi 18 saniye ve daha altında koşanlar okul takımına alınacaktır.
2) BAĞIL DEĞERLENDİRME (Norm Dayanaklı Değerlendirme) Þ Bağıl ölçüt kullanılarak, bireyleri birbirleriyle karşılaştırarak yapılan değerlendirmedir. Bağıl ölçütte öğrencinin bulunduğu grup içindeki göreli yeri esas alınır.
Örn: KPSS sonuçlarına göre 20.000 kişinin % 90’ından daha iyi olma…
Norm dayanıklı değerlendirme bireylerin testteki başarılarını testi alan grubun istatistiklerine göre belirler ve yerlerini gruptaki diğer bireylerle karşılaştırılır.
ÖRNEK: Bir okula öğrenci seçmek amaçlı olarak yapılan 100 soruluk çoktan seçmeli bir seçme sınavında sınava giren öğrencilerin test puanları ortalamaları alınarak bu ortalama puan üzerinde puan alan öğrencilerin okula kabul edilmesi.
ÖRNEK: Matematik sınavı sonuçlarına göre sınıfın % 80’inden iyi olma.
Bağıl ölçüte göre yapılan değerlendirme sonucunda verilen not öğrencinin belli bir bilgi veya beceriler toplamından başka, bir değişkene göre ne kadarını öğrendiğinin bir göstergesidir. Bağıl değerlendirmede kriter grubun başarısına göre belirlenir.
ÖRNEKLER: * Sınıftaki en başarılı üç öğrenciyi belirleme.
* Sınıfın aritmetik ortalamasının altında kalanları başarısız sayma.
* 100 metre yarışına katılanlar arasında yarışı ilk 5’e girerek tamamlayanların okul takımına seçilmesi.
* Sınıfın en başarısız % 20’lik dilimine giren öğrencilere ek öğretim hizmetleri sunma.
NOT: Þ Değerlendirmede kullanılan ölçütler şunlardır = Programın hedefleri, öğretmen kanısı, sınıftaki öğrencilerin başarısı, ülke çapındaki öğrencilerin başarısı, öğrenci yeteneği, bir derse girişteki ve çıkıştaki başarısı arasındaki fark, program hedefleri, öğretmen kanısı ve giriş-çıkıştaki başarısı arasındaki fark mutlak ölçütler diğerleri de bağıl ölçütlerdir.
NOT: Þ Aşağıdaki üç amaç için hangi değerlendirme türleri kullanılır: Þ
1) Öğrencilerin birbirine göre başarı düzeylerini belirleyerek ileri ve geri öğrenciler için ek önlemler alma Þ BAĞIL DEĞERLENDİRME.
2) Ders süresince öğrencilerin öğrenme eksikliklerini belirleyerek bunları giderme Þ MUTLAK DEĞERLENDİRME (Hedefe dayalı yapılmıştır)
3) Dönem sonunda öğrencilerin dersten alacakları notu belirlerken sınıf ortalamasını dikkate alma Þ BAĞIL DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME KAVRAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI
→ Ölçme özelliğin miktarını gösterir; değerlendirme ise bu miktarın yeterli olup olmadığını yada amaca uygun olup olmadığını belirler.
→ Ölçme, değerlendirmeden önce gelir. Ölçme yapıldıktan sonra değerlendirmeye geçilir bu sıra hiç değişmez.
→ Ölçme, objektiftir yani fotoğraf çeker gibi mevcut durumu ortaya koymaktadır. Değerlendirme ise sübjektiftir. Kişisel kanılara dayanır.
→ Ölçme daha çok gözleme; değerlendirme ise daha çok karşılaştırmaya, yorum ve yargıya dayanır.
→ Değerlendirme ölçmeyi de içine alan bir kavramdır, dolayısıyla ölçmeye göre daha kapsamlıdır.
ÖRN: Þ Öğrencinin tarih dersinden 70 puan alması bir ÖLÇMEDİR. Sadece puanına bakarak tarih dersinden geçip geçmeyeceğine karar vermek oldukça zordur. Bu konuda karar için öğrencinin puanının bir ölçütle karşılaştırılması gerekir. Eğer öğretmen 70 puanın geçebilmek için yeterli olacağını önceden belirtmişse öğrenci tarih dersinden geçebilecektir. Bu durumda öğrencinin geçebileceğine ilişkin karar verilmiştir. Yani DEĞERLENDİRME yapılmıştır.