Ona göre, çocuklar somut işlemler dönemine kadar ahlaki gerçekçidirler. Yani olay ve durumları somut sonuçlarına göre değerlendirirler. Niyeti ne olursa olsun, büyük leke yapan çocuk, küçük leke yapan çocuğa göre daha suçludur. Zihinsel gelişimin bir sonucu olarak hem niyeti hem sonucu birlikte değerlendiremezler. İlkokul döneminden itibaren çocuklar yargılarında niyeti de değerlendirebilir hale gelirler. Dolayısıyla büyük leke de yapsa, niyeti iyi olan çocuğun daha az suçlu olduğunu düşünmeye başlarlar. Buna AHLAKİ GÖRECELİLİK adı verilir.

PİAGET AHLAK GELİŞİMİNİ DÖNEMLERE AYIRMIŞTIR :

*  Ahlak Öncesi Dönem

*  Dışa Bağlı Dönem

*  Özerk Dönem

A) AHLAK ÖNCESİ DÖNEMPiaget’e doğumdan 4–5 yaşlarına kadar çocuklar ahlak öncesi dönemdedirler. Bu dönemde çocuklar benmerkezcilikten (egosantrizm) dolayı kendi dışındaki bireylerin görüşlerini dikkate almazlar. Bu yaşına kadar kuralların varlığından habersizdir. Çocuk oyun etkinliklerinde diğer çocuklarla olan sosyal ilişkileri içinde giderek uyulması gereken kurallar olduğunu kavrar.

B) DIŞA BAĞLI DÖNEM (Başkalarının Kurallarına Uyma) → 6–10 yaşları arasındaki dışa bağlı dönemde çocuklar için kurallar değiştirilemez gerçeklerdir. Her hal ve koşulda herkesin kurallara uyması gerekir. Çocuklar ahlaki yargıları açısından başkalarına bağımlıdırlar. Yetişkinler tarafından konulan kuralları sorgulamadan kabul ederler. Çocuk; kuralların Tanrı, Polis ya da anne-babaları gibi güçlü otoriteler tarafından konulduğuna inandıklarından “kurallara karşı güçlü bir saygı duygusu” geliştirirler. Çocuklar bu dönemde davranışları SOMUTsonuçlarına göre değerlendirirler.

Örn: Bilerek bahçeden bir çiçek koparan çocuktan farkında olmadan üç çiçek koparan çocuk daha fazla cezalandırılmalıdır.

Bu dönemde çocuklar bir davranışın yanlış olup olmadığını, davranışı yapanın niyetine göre değil nesnel sonuçlarına göre değerlendirir.

Örn: Niyeti ne olursa olsun büyük leke yapan çocuk küçük leke yapan çocuğa göre daha suçludur.

Zihinsel gelişimin bir sonucu olarak hem niyeti hem sonucu birlikte değerlendiremez.

C) ÖZERK DÖNEM → Çocukların yaptıkları değerlendirmeler GÖRECİLİK kazanmaya başlar. İçinde bulunulan koşullara göre değerlendirmeler yapan çocukların, ahlaki yargıları ve kuralları uygulayışları “esneklik” gösterir.

Kendi dışlarında oluşturulmuş olan kuralların değiştirilemez olmadıklarını, istenirse anlaşarak değiştirebileceklerini fark etmeye başlarlar.

Bir davranışın iyi ya da kötü olduğuna karar verirken davranışın altında yatan “NİYETİ”  de dikkate alır.

Örn: Büyük leke yapsa da niyeti iyi olan çocuğun daha az suçlu olduğunu düşünmeye başlar. Buna “AHLAKİ GÖRECELİLİK” adı verilir.

Örn: Bir hayat kurtarmak için Ambulansın hız limitini aşabileceğini kabul eder.

NOT:  Piaget bilişsel gelişim ile ahlaki gelişim arasında bir paralellik kurarak soyut işlemler dönemine doğru ilerledikçe çocukların  dışa bağlı dönemden özerk döneme doğru geçtiklerini ileri sürer.

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir