EĞİTİM = Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik davranış değişikliği meydana getirme sürecidir. Bu tanımdaki anahtar sözcükler; BİREY, İSTENDİK YAŞANTI, DAVRANIŞ ve SÜREÇ tir. Tanımda yer alan;
            → İSTENDİK kelimesi sözü edilen davranış değişikliğinin önceden tasarlandığını;
            → KASIT kelimesi ise bu değişikliğin gelişi güzel, tesadüfü değil, planlı olarak yapıldığını göstermektedir.
 
ÖRNEK-2001 KMS Þ Eğitim; bireyin davranışlarında yaşantıları yoluyla istendik değişmeler oluşturma sürecidir. Bu tanımda “istendik” sözcüğü ile anlatılmak istenen temel koşul aşağıdakilerden hangisidir ?
A)    Eğitim hedefleriyle ilgili olma,
B)    Bireyin isteklerini dikkate alma,
C)    Güncel gereksinimleri karşılama,
D)    Bireye fiziksel güç kazandırma,
E)    Toplumsal yardımlaşmayı artırma
Eğitim doğası gereği ikiye ayrılmaktadır :
1) İNFORMAL EĞİTİM: Þ Belli bir plan ve program dahilinde verilmeyen eğitimdir. İnformal eğitim hayat boyunca devam eder. İnformal eğitim hayatın içerisinde kendiliğinden oluşan bir süreçtir. Bireyin ailesinden ve yakın çevresinden almış olduğu eğitimdir. İnformal eğitim okullarda planlı ve programlı olarak verilen eğitim faaliyetleri dışında kazanılır. İnformal öğrenme sürecinde en büyük etkiyi aile, akran grupları ve kitle iletişim araçları oluşturmaktadır.
2) FORMAL EĞİTİM: Þ Belirli bir amaca yönelik olarak PLANLANMIŞ ve PROGRAMLANMIŞ yeri ve süresi belli olan eğitim faaliyetlerini ifade eder. Formal eğitim kendi içerisinde ikiye ayrılır Þ
            a) Örgün Eğitim: Formal eğitimin okullarda yürütülen kısmına ÖRGÜN EĞİTİM adı verilir. Örgün eğitim süreci Okul öncesi eğitimi, ilköğretim, ortaöğretim ve Yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen eğitimi kapsar.
            b) Yaygın Eğitim: Örgün eğitim sistemine hiç girmemiş, herhangi bir aşamasın da bulunan yada bu aşamadan çıkmış kişilere örgün eğitim yanında veya dışında sağlanan eğitimdir. Yaygın eğitimin amaç ve görevleri şöyle sıralanabilir: Þ
                        → Okuma yazma öğretmek,
                        → Kültürel nitelikli eğitim yapmak,
                        → Yeni gelişimlere uyum sağlayıcı eğitim olanakları sağlamak,
                        → Boş zamanlarını değerlendirme ve kullanma alışkanlıkları kazandırmak,
                        → Kısa süreli eğitim uygulayarak yeni meslekler edinilmesini sağlamak,
→ Çeşitli mesleklerde çalışanların hizmet içinde ve mesleklerinde gelişmeleri       için bilgi ve beceri kazandırmak,
NOT: Þ Yaygın eğitim kuşaklar arası eğitim farkını azaltmaya ve örgün eğitimin ulaşamadığı kitlelere ulaşmaya çalışır. Bununla birlikte çeşitli mesleklerde bilgi ve becerilerin yenilenmesi, bireylerin yararlı hale getirilmesi için çaba gösterir.
 
HİZMET ÖNCESİ EĞİTİM Þ Örgün eğitim kurumlarında eğitim gören öğrencinin tek sorumluluğu okuduğu kurumdan başarı ile mezun olmaktır. Bu öğrencilerden bir hizmet beklenmediği için bu dönemdeki eğitime HİZMET ÖNCESİ EĞİTİM adı verilir.
HİZMET İÇİ EĞİTİM Þ Kişinin hizmette bulunduğu sürece gördüğü eğitime HİZMET İÇİ EĞİTİM adı verilir. Kişiler temelde üç ana nedenle hizmet içi eğitimden geçmek zorundadırlar Þ
            → Kişilerin gördüğü eğitim yaptığı hizmetle ilgili olmadığı zaman. ÖRN: Ülkemizde istihdam politikasının kurulmaması nedeniyle üniversite mezunlarının pek çoğu alanıyla ilgili olmayan işlerde çalışmaktadır.
            → Kişi hizmet öncesi eğitimini gördüğü bir alanda hizmet vermektedir. Ancak edindiği bilgiler hizmeti nitelikli yürütebilmesi için yetmemektedir. ÖRN: Ülkemizde hızlandırılmış programlar yoluyla öğretmenler yetiştirilmiştir. Bu öğretmenlerin eksiğini gidermek amacıyla, öğretmenleri hizmetten ayırmadan eksiklikleri giderici programlar uygulanmaktadır.
            → Kişi işiyle ilgili yeterli bir eğitim görmüş olabilir. Ancak mesleğe girdiği yıllarda yeterli olan bu bilgileri gün geçtikçe eskimektedir. ÖRN: Mevzuatta yapılan bir değişiklik o mevzuatı uygulamak zorunda olan personelin sürekli bilgilendirilmesini gerekli kılar.
            Sonuç olarak; kişinin gördüğü hizmetle ilgili bilgisinin eksik olması, bilgisinin olmaması yada mevcut bilgisinin eskimiş olması; sürekli olarak HİZMET İÇİ EĞİTİM programlarından geçmelerini gerektirir.
            HİZMET İÇİ EĞİTİM temel olarak üç şekilde düzenlenir: Þ
a) YENİDEN EĞİTİM Þ Kişilerin yeni koşullara kolaylıkla uyum yapmalarını sağlamak için yeni bilgiler vermek üzere düzenlenen programlardır.
b) İLAVE EĞİTİM Þ Kişilerin mesleki eksikliklerini gidermek ve mesleki niteliklerini artırmak için yeni bilgiler vermek üzere düzenlenen programlardır.
c) İLERİ EĞİTİM Þ Kişilerin mesleki düzeylerini yükseltmek ve meslekte “eskimişliği” gidermek için düzenlenen programlardır.
 
HİZMET SONRASI EĞİTİM Þ Emekli kişilerin toplumdan kopmamaları için gönüllü eğitim faaliyetlerine katılmalarını ifade eder. Kişilerin daha önce farkına varamadıkları bir çok yönlerinin farkında olmaları ve bu yönlerini geliştirebilmeleri için HİZMET SONRASI EĞİTİM bir yoldur.
ÖĞRETİM Þ Davranışlar hem okulda hem de okul dışında kazandırılır. Okullarda yapılan planlı-programlı öğretme faaliyetlerine ÖĞRETİM denilmektedir. Eğitim süreci öğretim ve öğrenme süreçlerini de içine almaktadır.
 
EĞİTİM VE ÖĞRETİM KAVRAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI
 
                        EĞİTİM                                                                   ÖĞRETİM
→ Zaman ve mekan yönünden çok boyutludur.       → Zaman ve mekan yönünden sınırlıdır
→ Her yerde oluşur.                                                  → Planlı ve Programlıdır.
→ Her türlü bilgi ve deneyimi kapsar.                      →Önceden belirlenmiş etkinlikleri kapsar
→ Öğrenme ve öğretimi kapsar                                → Eğitimin alt kategorisidir.
→ Eğitim genel anlamda temel AMAÇTIR.                        → Genel anlamda eğitimin aracıdır.
 
ÖĞRENME: Þ Bireyin olgunlaşma düzeyi ve çevresiyle etkileşimi sonucu davranışlarında oluşan kalıcı değişikliklerdir.
ÖĞRETME: Þ Herhangi bir öğrenmeyi sağlama faaliyeti olarak tanımlanmaktadır. Öğretme işi öğretmen, ana, baba, usta, arkadaş ve çevrede sürekli olarak gerçekleştirilmektedir. Öğretme işinde öğrenme durumundaki kişinin yeterliliği (olgunlaşma, zeka, kabiliyet) öğretme ortamı ve öğretme durumu önem taşımaktadır.
YAŞANTI: Þ Bireyin diğer bireylerle ve çevresiyle etkileşiminin bireyde bıraktığı izlerdir.
KÜLTÜR: Þ İnsanoğlunun öğrendiği (kazandığı) bilgi, sanat, gelenek, görenek ve benzeri yetenek beceri ve alışkınlıkları içine alan karmaşık bir süreç, bir bütün…
 
KÜLTÜRLEME: Þ Kültürel değerlerin bireye kazandırılması sürecidir.
            1) Zoraki Kültürleme: Kültürel değerlerin bireylere zorla kabul ettirilmesi süreci. Tek yönlü bir kültürleme… ÖRN: Tek yönlü beyin yıkama, propaganda, zorla isim yada din değiştirme.
            2) Gelişigüzel Kültürleme: Kültürel değerlerin bireylere gelişigüzel yollarla kabul ettirilmesidir. ÖRN: Dini bilgiler ile seks konularının gençlere gelişi güzel yollarla öğretilmesi.
            3) Kasıtlı Kültürleme: Kültürel değerlerin planlı ve maksatlı bir şekilde bireylere aktarılması sürecidir. ÖRN: Okullarda yapılan her türlü eğitim bir kasıtlı kültürlemedir.
 
ÖRNEK-2001 KMS Þ Eğitim ve kültür arasındaki ilişkiyi konu alan aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır ?
A)    Okul, kültürün aktarılmasında önemli bir araç görevi yapar.
B)    Eğitim, hem kültürü etkileyen hem de kültürden etkilenen bir yapıya sahiptir.
C)    Eğitim ve kültür gelişmeye karşı aynı ölçüde dirençlidir.
D)    Eğitim kurumları, işlevini yerine getirirken kültürel olanaklardan yararlanır.
E)    Eğitim uygulamaları kültürel değerlerin izlerini taşırlar.
Cevap: C Şıkkı
SÜREÇ: Þ Bir aktivitenin başlangıcı ile bitimi arasındaki geçen zaman dilimidir. Başlangıcı bilinmekle birlikte ne zaman sona ereceği bilinmeyen zaman dilimidir.
HEDEF: Þ Varılmak istenen nokta olarak tanımlanır. Eğitimde HEDEF ise: kişide gözlenmesi kararlaştırılan istendik özellikler olarak ele alınır.
PROGRAM: Þ Genel olarak yapılması gereken bir işin bölümlerini, her bölümün yapılış sırasını, zamanını ve nasıl yapılacağını gösteren bir tasarı anlamına gelmektedir. Hedeflere ulaşmak için yapılan etkinliklerin düzenlendiği süreç olarak da tanımlanmaktadır.
 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir